Powstaje sybirackie muzeum

Treść

Tragiczne losy ofiar wywózek na Wschód ma upamiętnić Muzeum Pamięci Sybiru powstające w Białymstoku.

To pierwsza tego typu placówka w Polsce. Ma zostać otwarta w roku 2016. Muzeum Pamięci Sybiru w Białymstoku stanie na terenie dawnych magazynów wojskowych (1,5 ha), skąd w latach 1940-1941 NKWD wywiozło ponad 20 tys. białostoczan. Zgodnie z koncepcją architektoniczną budowla ma przypominać bloki lodowe. Na potrzeby muzeum zostanie także zaadaptowana dawna wojskowa hala magazynowa o powierzchni około 4 tys. m kwadratowych. Do listopada br. ma być gotowa cała dokumentacja architektoniczna wraz z pozwoleniem na budowę. Koszt jej przygotowania to ponad 676 tys. złotych. Natomiast wstępny kosztorys budowy Muzeum Pamięci Sybiru to około 60 mln zł, z czego koszt samej placówki to 30-35 mln złotych. Pozostałe pieniądze potrzebne są na przebudowę infrastruktury, m.in. dojazdów. Projekt ma być dofinansowany przez Urząd Miasta Białystok, Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz programy unijne.
Sybirackie muzeum będzie częścią Muzeum Wojska w Białymstoku. Jedna z sal Muzeum Wojska, poświęcona wywózkom, już stanowi zalążek nowej placówki. Muzeum Sybiru chce korzystać z doświadczeń Muzeum Powstania Warszawskiego. Tematycznie obejmie całość zagadnienia związanego z wywózkami. Wśród wystaw stałych, oprócz ekspozycji poświęconej czterem wielkim wywózkom białostoczan w latach 1940-1941, mają się znaleźć ekspozycje dotyczące wcześniejszych zesłań Polaków na Sybir. Docelowo Muzeum Pamięci Sybiru ma być nowoczesne i multimedialne.
Zapleczem naukowym muzeum będzie projekt badawczy Exodus, prowadzony od kilku lat przez białostocki oddział IPN, inicjatora powstania tego miejsca pamięci. Również pracownicy Muzeum Wojska w Białymstoku, z pomocą wolontariuszy, systematycznie zbierają i utrwalają świadectwa sybiraków. Podjęto także współpracę z bogatą w eksponaty i materiały źródłowe Izbą Pamięci Sybiru, usytuowaną w dolnych salach kościoła Ducha Świętego w Białymstoku. Przy tej świątyni stoi jedyny w Polsce Pomnik - Grób Nieznanego Sybiraka, przy którym kończą się organizowane każdego roku we wrześniu wielotysięczne Marsze Pamięci Polskiego Sybiru.
Sowieckie deportacje były jedną z najcięższych zbrodni dokonanych na Polakach. 10 lutego 1940 r., o świcie, rozpoczęła się pierwsza masowa wywózka Polaków do syberyjskich łagrów i kołchozów, oficjalnie nazywana "przesiedleniem". Objęła ponad 220 tys. ludzi - urzędników państwowych (m.in. sędziów, prokuratorów, policjantów), działaczy samorządowych, leśników, a także właścicieli ziemskich i osadników wojskowych z rodzinami. Wywiezieni trafili do północnych regionów ZSRS, w okolice Archangielska oraz do Irkucka, Kraju Krasnojarskiego, Kazachstanu. Według ustaleń Związku Sybiraków, podczas czterech wielkich deportacji, które trwały do czerwca 1941 r., na "nieludzką ziemię" Sowieci wywieźli łącznie od 1,5 do 2 milionów Polaków. Bardzo wielu z nich zginęło z powodu głodu, chorób i nieludzkich warunków pracy.

Adam Białous, Białystok

Nasz Dziennik Piątek, 10 lutego 2012, Nr 34 (4269)

Autor: au