Oddany Polsce i harcerstwu

Treść

30 lat temu zmarł Aleksander Kamiński, znany działacz harcerski, pedagog i pisarz. "Wartością, którą żył, była przede wszystkim służba. W każdej sytuacji, czasie i miejscu. W harcerstwie, w Armii Krajowej i konspiracji, w nauce i wychowaniu, w pisarstwie, w codziennym życiu. A drugie zadanie, jakie sobie stawiał, to pomoc słabszym" - tak wspomina swojego ojca Ewa z Kamińskich Rzetelska-Feleszko. "Stańcie do apelu! Wyrównajcie Szare Szeregi! Przyszedł do Was Aleksander Kamiński. (...) A teraz my, żyjący, obiecujemy Ci, druhu Aleksandrze - nasz kochany 'Kamyku', że tak jak Ty będziemy szli trudną, polską drogą całym życiem" - mówił podczas pogrzebu Kamińskiego Stanisław Broniewski. On to także w swojej książce zatytułowanej "Całym życiem. Szare Szeregi w relacji naczelnika" tak wspomina tego wybitnego człowieka: "Był w nim i bojowiec, i artysta, i skaut, i wychowawca, a przede wszystkim - Polak, Polak gorący, który wydawało się, zrósł się z polską ziemią, który chodził jakby w gorączce, cały zasłuchany, jak bije gdzieś w głębi polskiej ziemi polskie serce". Aleksander Kamiński urodził się 28 stycznia 1903 r. w Warszawie. Od dzieciństwa interesował się harcerstwem, co sprawiło, że już w wieku piętnastu lat został członkiem 1. Męskiej Drużyny Skautowej im. Tadeusza Kościuszki w Humaniu, do którego przeniósł się po śmierci ojca. Dwa lata później kierował już całym Gniazdem Humańskim, obejmującym drużyny harcerek i harcerzy. Z tego czasu pochodzą następujące słowa, które wpajał w swoich podopiecznych: "Bo nie dość jest myśleć i chcieć o Polsce i dla Polski. Trzeba samemu reprezentować Polskę". Po powrocie do stolicy uczęszczał do Gimnazjum Kazimierza Kulwiecia, gdzie w czerwcu 1922 r. otrzymał świadectwo dojrzałości. Następnie studiował historię na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Warszawskiego, gdzie uzyskał dyplom magistra w roku 1928. Co istotne, choć imał się różnych zajęć, cały czas nie przerwał swej działalności w ZHP. Przypomnijmy, że już od 1923 r. był drużynowym założonej przez siebie I Pruszkowskiej Drużyny Harcerzy im. Stefana Czarnieckiego i III Pruszkowskiej Drużyny Harcerzy im. Tomasza Zana, a od jesieni 1928 r. do grudnia 1929 r. komendantem Chorągwi Mazowieckiej. Wychowawca młodzieży Kamiński dużo pisał na tematy harcerskie, publikując swoje artykuły i felietony w takich pismach jak: "Na Tropie", "Płomyk", "Iskry" i "Harcmistrz". Publikował również powieści, które były jednocześnie podręcznikami metodycznymi dla instruktorów zuchowych. Warto wspomnieć tutaj m.in takie książki: "Antek Cwaniak", "Książka wodza zuchów" czy "Krąg rady". Po latach, w wieku 74 lat, podkreślał: "Pragnąłem przekazywać chłopcom, dziewczętom, młodzieży i dorosłym swój ideał Polski godnej szacunku". Od września 1933 r. Kamiński był komendantem Szkoły Instruktorów Zuchowych w Nierodzimiu na Śląsku Cieszyńskim, a od maja 1937 r. do września 1939 r. kierownikiem Ośrodka Harcerskiego w Górkach Wielkich koło Skoczowa i kierownikiem Wydziału Kształcenia Starszyzny Harcerskiej w Głównej Kwaterze ZHP. Gdy wybuchła II wojna światowa, Kamiński od pierwszych dni okupacji związał się z konspiracją. W Warszawie wszedł w skład Komendy Pogotowia Harcerzy, a od października 1939 r. był członkiem ścisłej Kwatery ("Pasieka") Szarych Szeregów, a także organizatorem i redaktorem naczelnym "Biuletynu Informacyjnego", który od wiosny 1941 r. stanowił centralny organ prasowy AK. W tym czasie został też szefem Biura Informacji i Propagandy Komendy Okręgu Warszawa-Miasto ZWZ - Okręg Warszawa AK, gdzie utworzył specjalną komórkę "Sztuka". Jej celem było włączenie środowisk artystycznych do walki z okupantem poprzez tworzenie i upowszechnianie prac o wymowie antyhitlerowskiej. Kamiński był także twórcą i od grudnia 1940 r. komendantem głównym Organizacji Małego Sabotażu "Wawer". Jedną z najchętniej czytanych książek Kamińskiego zarówno w okupowanej stolicy, jak i po wojnie jest powieść "Kamienie na szaniec". Autor złożył w niej hołd młodym Polakom, którzy w 1944 r. nie wahali się ofiarować Ojczyźnie własnego życia. To "opowieść o wspaniałych ideałach braterstwa i służby, o ludziach, którzy potrafią pięknie żyć i pięknie umierać" - mówił o niej Kamiński. W czasie okupacji opublikował także opowiadanie o Wojtku i Czarnym, oparte częściowo na wspomnieniu Tadeusza "Zośki" Zawadzkiego o Janie "Rudym" Bytnarze "Wielka Gra. Vademecum konspiratora", w którym wzywał młodzież do udziału w życiu podziemnym państwa "w imię naszej przyszłości, w imię czekającej nas nowej polskiej rzeczywistości, do której wejść winniśmy jako społeczeństwo zespolone uczuciami braterstwa i wspólnoty narodowej". Wydał też "Przodownik. Podręcznik dla kierowników oddziałów Zawiszy". O wielkości ducha bohaterskich harcerzy pięknie pisze w jednym z rozdziałów "Zośki i Parasola": "Kończył się jeden z ich najcięższych, ale i najsławniejszych dni. Zdjęli hełmy. I rozpoczęli pieśń, która towarzyszyła im w początkach walk na Woli, z którą kładli się spać w bazie leśnej nad Bugiem, którą pamiętali z dawnej epoki chłopięcych obozów pod namiotami: "O Panie Boże, Ojcze nasz, W opiece swej nas miej. Harcerskich serc Ty drgnienia znasz, Nam pomóc zawsze chciej. Wszak Ciebie i Ojczyznę Miłując, chcemy żyć...". Praca dla Ojczyzny Po wojnie Kamiński został asystentem przy katedrach pedagogiki społecznej i pedagogiki ogólnej Uniwersytetu Łódzkiego. W 1947 r., po obronie rozprawy pt. "Metoda harcerska w wychowaniu i nauczaniu szkolnym", uzyskał stopień doktora filozofii. W dalszym ciągu udzielał się w harcerstwie. Został powołany w skład Tymczasowej Naczelnej Rady Harcerskiej. Zapamiętano go jako nieugiętego wychowawcę młodzieży. W piśmie "Na tropie" z 1947 r. opublikował gawędy harcerskie, w których podejmuje aktualne problemy życia harcerskiego i społecznego w kraju. W jednej z nich zwraca się do harcerzy następująco: "Zapewne - jest jeszcze na wielu odcinkach życia bardzo źle. Wielu ludzi ma podstawy do trosk. Ale - jakże ważne jest, że można dla Polski pracować, że można podnosić i polepszać polskie życie. Życzę Wam, aby każdy mógł zrobić dla Polski coś dobrego. Abyście w swoich drużynach, w swoich szkołach i w swoich domach dopomogli po swojemu do umacniania wartości naszego kraju. Wasi bracia i siostry z Szarych Szeregów ratowali Polskę swoją krwią. Wy ją musicie dzisiaj dźwigać i umacniać pracą. Czyńcie to!". W 1949 r. z przyczyn ideologicznych usunięto Kamińskiego ze Związku Harcerstwa Polskiego. W 1950 r. został także usunięty z Uniwersytetu Łódzkiego i do 1956 r. pozostawał pod stałą obserwacją Urzędu Bezpieczeństwa. Kiedy nadeszła październikowa odwilż 1956 r., powrócił do pracy w harcerstwie. W 1958 r. ponowił przerwaną pracę naukową na Uniwersytecie Łódzkim, na którym od 1962 r. kierował Katedrą Pedagogiki. Należał do Związku Nauczycielstwa Polskiego i Polskiego Związku Higieny Psychicznej, a także Komitetu Nauk Pedagogicznych i Psychologicznych PAN. Za swoją oddaną służbę Ojczyźnie został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami (25 lipca 1944 r.), Krzyżem "Za Zasługi dla ZHP" i Medalem "Sprawiedliwy wśród Narodów Świata" (1992 r., pośmiertnie). Zmarł w Warszawie 15 marca 1978 r. i został pochowany na cmentarzu Wojskowym na Powązkach obok kwatery Szarych Szeregów. Uchwałą Sejmu RP rok 2003 ogłoszono Rokiem Aleksandra Kamińskiego. Piotr Czartoryski-Sziler "Nasz Dziennik" 2008-03-15

Autor: wa