Krótki czas niepodległości

Władze samorządowe Lubartowa organizują 70. rocznicę wyzwolenia tego miasta spod okupacji niemieckiej przez oddziały Armii Krajowej.

Uroczystości włączone zostały w cykl imprez zorganizowanych przez lubelski IPN przypominających 70. rocznicę akcji „Burza”. Podczas jej realizacji na tych ziemiach żołnierze podziemia niepodległościowego samodzielnie oswobodzili kilka miast oraz miejscowości na krótki czas, zaprowadzając niepodległą polską władzę.

W przestrzeni publicznej Lublina, Lubartowa, Ryk, Szczebrzeszyna, Tomaszowa Lubelskiego oraz Zamościa trwa instalacja przygotowanych przez IPN wielkoformatowych fotografii uwieczniających wydarzenia sprzed 70 lat, czyli moment wkraczania do tych miast jednostek AK. Archiwalne zdjęcia przedstawiają entuzjastycznie witanych przez mieszkańców tych miast żołnierzy AK. Na ich czele kroczą znani lokalni dowódcy AK: mjr Marian Bernaciak „Orlik”, ppor. Władysław Antoszczak „Szary”, Tadeusz Osiński „Teka”.

W Lubartowie uroczystości rozpoczną się 22 lipca otwarciem wystawy w miejskiej bibliotece publicznej. – Na wystawie prezentowana jest historia miasta z podkreśleniem wydarzeń dotyczących jego wyzwolenia przez AK 22 lipca 1944 roku oraz przedstawieniem działalności podziemia niepodległościowego na tym terenie – mówi Ewa Sędzimierz, naczelnik Wydziału Oświaty, Kultury Urzędu Miejskiego w Lubartowie. Również tego dnia złożone zostaną kwiaty na grobach żołnierzy AK biorących udział w bitwie o Lubartów. Już dziś na budynkach urzędu miasta, biblioteki i gimnazjum zawieszono bannery IPN ukazujące moment wkraczania do Lubartowa jednostek AK.

Natomiast 24 lipca w Muzeum Zamojskim w Zamościu odbędzie się sesja popularno-naukowa. W programie przewidziane są wykłady m.in. „Akcja ’Burza’ na Zamojszczyźnie, cele, przebieg i rezultaty”, a także projekcja filmu dokumentalnego „Z archiwum IPN” pt. „Podkowa”.

Lubartów został wyzwolony spod niemieckiej okupacji dzięki wspólnym działaniom miejscowych oddziałów Armii Krajowej. 22 lipca 1944 roku do Lubartowa wkroczyły oddziały 27. Dywizji Piechoty entuzjastycznie witane przez mieszkańców. Wieczorem tego samego dnia AK zdobyła niemiecki pociąg sanitarno-transportowy wraz z całym jego wyposażeniem. Jednak już następnego dnia do Lubartowa weszły oddziały Armii Czerwonej, w tym NKWD, które zmusiły oddziały AK do opuszczenia miasta. 25 lipca Sowieci w Skrobowie doprowadzili do rozwiązania i rozbrojenia 27. Wołyńskiej Dywizji AK. Część z jej żołnierzy rozstrzelali, innych wywieźli na Sybir.