Gdzie zginął prezydent Starzyński?

Treść

Pion śledczy Instytutu Pamięci Narodowej prowadzi śledztwo zmierzające do ustalenia okoliczności śmierci Stefana Starzyńskiego, bohaterskiego obrońcy Warszawy w 1939 roku. Rozważanych jest kilka hipotez dotyczących miejsca, gdzie Niemcy mogli zamordować prezydenta stolicy. Śledczy czekają na realizację kilku wniosków prawnych z zagranicy i zapowiadają wystosowanie kolejnych.
- Prowadzone są czynności mające na celu procesowe zweryfikowanie sformułowanych w śledztwie hipotez odnośnie do dalszych losów Stefana Starzyńskiego po wywiezieniu go w grudniu 1939 r. z więzienia na Pawiaku w nieznanym kierunku - informuje nas Piotr Dąbrowski, naczelnik pionu śledczego warszawskiego oddziału IPN.
- Weryfikacja ta odbywa się poprzez dokonywanie przesłuchań świadków oraz poprzez poszukiwanie i gromadzenie materiałów archiwalnych mogących zawierać informacje ważne dla przedmiotu śledztwa - dodaje.
Według ustaleń prokuratury Starzyński został aresztowany przez gestapo w październiku 1939 roku. Następnie prezydent przebywał w więzieniu na Pawiaku do końca grudnia 1939 r., kiedy to Niemcy wywieźli go w nieznanym kierunku.
Jak przyznają śledczy, na obecnym etapie śledztwa nadal nie można definitywnie wykluczyć żadnej z siedmiu przyjętych w dochodzeniu hipotez, chociaż niektóre się wzajemnie wykluczają. - Część z nich wydaje się mało wiarygodna - ocenia Dąbrowski. Ale wątpliwości pojawiają też w stosunku do wiodącej dotychczas tezy, że prezydent Warszawy zginął w obozie w Dachau.
- Nadal badana jest wersja o uwięzieniu i śmierci prezydenta Stefana Starzyńskiego w obozie koncentracyjnym w Dachau - wskazuje naczelnik warszawskiego pionu śledczego IPN. Jednak odnośnie do czasu pobytu i okoliczności śmierci w obozie w Dachau zostały ujawnione sprzeczne informacje. Z jednych wynika, że prezydent stolicy mógł zostać rozstrzelany w obozie 17 sierpnia lub października 1943 roku. Inne mówią, że przebywał w Dachau między październikiem 1944 r. a wiosną 1945 r. w betonowej celi i że zmarł w niej po utracie zmysłów z powodu tragicznych warunków bytowych. - W odniesieniu do tego wątku przeprowadzono w Państwowym Instytucie Naukowym - Instytucie Śląskim w Opolu oględziny całości obszernej dokumentacji zgromadzonej przez byłego więźnia Dachau prof. Teodora Musioła. W wyniku czynności nie ujawniono informacji potwierdzających wersję o pobycie w obozie prezydenta Stefana Starzyńskiego - zaznacza Dąbrowski. Informacji o osobie Starzyńskiego nie ma także w obozowych materiałach dotyczących tzw. osób uprzywilejowanych.
Sprawę pobytu w Dachau próbowano również wyjaśnić, szukając dokumentacji Polskiej Misji Wojskowej do spraw zbrodni wojennych w Berlinie zawierającej "zebrane przez jej pracowników relacje byłych więźniów KL Dachau na temat losu Prezydenta Stefana Starzyńskiego oraz pochodzącego z 1946 r. oświadczenia PMW w Berlinie potwierdzającego fakt uwięzienia i zamordowania w 1943 r. w KL Dachau Prezydenta Stefana Starzyńskiego". - Do chwili obecnej tej dokumentacji nie ujawniono. Ponadto jesienią 2009 r. skierowano do prokuratury w Monachium drugi wniosek o udzielenie pomocy prawnej poprzez dokonanie oględzin akt jednego z prowadzonych przez nią w 1970 r. śledztw i ustalenie, czy znajdują się w nim informacje odnoszące się do wersji o zamordowaniu w KL Dachau prezydenta Starzyńskiego; oczekuje się na jego realizację - informuje prokurator.
Inna ze sprawdzanych wersji dotyczy osadzenia i zamordowania Starzyńskiego w więzieniach berlińskich - Alexanderplatz, Alt-Moabit, Spandau. W tym zakresie m.in. w lipcu 2010 r. skierowano do Konsulatu Generalnego RP w Paryżu wniosek o przesłuchanie świadka, który może posiadać przydatne informacje - oczekuje się na jego wykonanie - stwierdza naczelnik Dąbrowski.
Rozważana jest także wersja, że Starzyńskiego po aresztowaniu w 1939 r. zamordowano w Warszawie (park Natoliński) lub pod Warszawą (Palmiry). W tym zakresie m.in. zwrócono się ze stosownym wnioskiem o udzielenie informacji do Centrali Badania Zbrodni Narodowosocjalistycznych w Ludwigsburgu; oczekuje się na odpowiedź - informuje IPN. Dąbrowski dodaje, że obecnie podejmowane są także "działania mające na celu ustalenie źródeł archiwalnych w Berlinie (materiały dotyczące gestapo), które mogą zawierać informacje odnośnie rozkazu zamordowania Prezydenta Stefana Starzyńskiego i jego realizacji". Dąbrowski zapewnia, że po zebraniu całości dostępnego w Polsce materiału dowodowego do niemieckiej prokuratury trafi drugi wniosek o udzielenie w sprawie pomocy prawnej.
Zenon Baranowski
Nasz Dziennik 2011-02-08

Autor: jc